طرح توجیهی ( بیزینس پلن یا طرح کسب و کار تجاری ) چیست ؟
طرح توجیهی ( طرح کسب و کار ، برنامه کسب و کار ، نقشه تجاری ، Business Plan ) برای مدت‌ها برنامه‌ای بود که توجیه کننده پیش‌بینی ابعاد فنی و اقتصادی آتی یک پروژه و درصورتی‌که اطلاعات آن دقیق و منطقی بیان می‌گشت، آنگاه سازمان‌ها و یا افراد سرمایه‌گذار را متقاعد به سرمایه‌گذاری می‌نمود.
طرح توجیهی مفهوم مهمی است که در موفقیت مؤسسات اقتصادی بنگاه‌ها تأثیر بسزایی دارد. صنایع کاملاً جدید در حال شکل‌گیری و یا صنایع قدیم در حال ارتقاء و یا فروپاشی می‌باشند. رقبای تازه‌وارد ، شرکت‌های قدیمی را به چالش می‌کشند. به‌هرحال برای پاسخ به این سؤالات بایستی مدل کسب و کار خود را تدوین نمایید.
- مدل کسب و کار شما در دو، پنج یا ده سال آینده چه خواهد بود؟
- آیا شما تحلیل مناسبی از وضعیت خود در صنعتی که در آن مشغول هستید دارید؟
- آیا میخواهید با برنامه مناسب وارد یک حوزه جدید از صنعت شوید؟
تهیه طرح توجیهی ( تهیه بیزینس پلن ) با دو سوال همراه می‌باشد :
- چرا طرح توجیهی مهم است ؟
- هدف از تهیه طرح توجیهی چیست ؟
طرح توجیهی تجاری ، سندی منحصربه‌فرد در خصوص ویژگی‌های یک کسب و کار تجاری. ازآنجایی‌که طرح توجیهی مطابق با ویژگی‌های یک شرکت نوشته می‌شود، قابل‌تعمیم به شرکت دیگر نیست. همان‌طور که اثرانگشت منحصربه‌فرد می‌باشد. یک طرح کسب و کار را نباید برای دو شرکت متفاوت به کاربرد.
طرح توجیهی ( بیزینس پلن Business Plan ) به دنبال بیان جزئیاتی در خصوص تجارت شماست. این طرح میتواند در چند خط یا در چند صد صفحه تهیه گردد که کاملا وابسته به پیچیدگی‌های فرایندهای سازمانی، محصولات و خدمات دارد، البته باید اذهان نمود که یک طرح توجیهی رسمی و حرفه‌ای میتواند در حدود 35 تا 55 صفحه باشد که شامل توضیحات، جداول و نمودارهاست.
اهداف نوشتن طرح توجیهی
طرح توجیهی ، موجب ایجاد شفافیت
هدف اصلی یک طرح کسب و کار، تعریف ماهیت کسب و کار بوده و نشان میدهد که کسب و کار این در طول زمان، به کدام سمت‌وسو خواهد رفت. اگر هدف و جهت مشخص‌شده باشد، کشف منابع موردنیاز برای رسیدن به این اهداف آسان‌تر خواهد شد.
اگر طرح توجیهی تجاری به‌صراحت به بیان خصوصیات و ویژگی‌های کسب و کار، کالاها و خدمات بپردازد (حتی اگر تنها به تشریح یک خط تولید، یا یک سرویس خاص از سازمان بپردازد )، مدیران سازمان راحت‌تر می‌توانند گروه مشتریان ایده‌آل خود را تعریف نموده و در جهت جذب و وفاداری سازی انان برنامه‌ریزی نمایند.
طرح توجیهی ، بیان کننده چشم‌انداز آینده
هر کسب و کاری در طول زمان برای دستیابی به موفقیت حتما توسعه، تکامل و سازگاری را تجربه مینماید.عوامل موثر بر رشد و توسعه کسب و کار، باید در یک طرح کسب و کاری تجاری به نحوی کارآمد بیان و نحوه تغییر حرکت شرکت در بازار، روندهای تقویتی و یا تضعیف‌کننده و همچنین روند نوآوری و تکنولوژیک بازار را موردبررسی دقیق واقع‌شده باشد.
شفافیت اطلاعات و ارزیابی‌های موجود در طرح توجیهی به صاحبان کسب و کار این اجازه را میدهد که زمان آغاز تمام فعالیت‌های آینده سازمان را دانسته و با داشتن چشم‌اندازی مشخص، هدف‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت، عملی خواهد شد.
طرح توجیهی ، ابزار جذب سرمایه
طرح کسب و کاری تجاری میتواند پتانسیل تولید پول توسط یک کسب و کار را نشان دهد، این همان چیزی است که یک سرمایه‌گذار به دنبال آن است. با قرار دادن آمار، نمودارها، اشکال و جزئیات مناسب، جذاب و منطقی در طرح توجیهی، شانس یک کسب و کار برای جذب سرمایه، بیشتر خواهد بود.
طرح توجیهی ، ابزار جذب شریک یا همکار شایسته
طرح کسب و کاری تجاری را میتواند به عنوان ابزاری، برای فروش آینده کاری بهتر به نیروی انسانی، موردنیاز در بازار کار باشد. یک برنامه خوب و منطقی، سازمان را در جذب شریک، همکاری با تامین کننده و توزیع‌کننده خوش‌نام، استخدام مدیران حرفه‌ای لایه میانی سازمان، یاری مینماید.
طرح توجیهی ، کمکی به مدیریت شرکت
طرح کسب و کاری تجاری، بر ساختار سازمانی تاثیر و سازمان را هدایت و راهبری مینماید. جایگاه و وظایف مدیران، مسئولین و کارکنان را نسبت به اهداف سازمان و سمت‌های اجرایی آنان مشخص مینماید.همچنین طرح کسب و کار به عنوان ابزاری مدیریتی است که مدیر میتواند به‌مثابه یک فانوس دریایی آن را مدنظر داشته و همواره جهت تصمیمات خود را با آن منطبق سازد.
20 دلیل که چرا به یک طرح توجیهی نیاز است
-
نشان دادن اینکه شما در مورد کسب و کارتان جدی هستید.
یک طرح توجیهی رسمی برای نشان دادن این موضوع به همه طرف های ذینفع – کارکنان، سرمایه گزاران، شرکا، و خود شما نیاز است – که شما نسبت به ایجاد این کسب و کار متعهد هستید لازم است.
-
ایجاد خط نشان‌هایی برای کسب و کار.
طرح توجیهی باید به وضوح خط نشان‌های بلند مدتی را که بیشترین اهمیت را در موفقیت کسب و کارتان دارند مشخص کند. به تعبیر گای کاوازاکی، یک خط نشان چیزی است که آنقدر اهمیت داشته باشد که به خانه بیایید و در مورد آن با همسرتان صحبت کنید (بدون اینکه باعث خستگی و کسالت او شوید).
آیا به همسرتان خواهید گفت که بروشور شرکت را طراحی کرده‌اید؟ احتمالا نه. اما قطعا خبر اینکه وب سایت جدیدی برای شرکت راه اندازی کرده اید یا به درآمد سالانه 1 میلیون دلار رسیده‌اید را به او خواهید داد.
-
درک بهتر رقابت.
ایجاد طرح توجیهی شما را مجبور میکند تا رقابت را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید. همه شرکت‌ها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم رقبایی دارند، و ضرورت دارد که مزایای رقابتی شرکت خود را درک کنید.
-
درک بهتر مشتریان.
وقتی خرید می کنند چرا این کار را می‌کنند ؟وقتی خرید نمی کنند چرا این کار را نمی‌کنند؟ یک تحلیل مشتری عمقی برای یک طرح توجیهی کارآمد و داشتن یک کسب و کار موفق ضروری است.
-
اعلام مفروضاتی که پیشتر گفته نشده‌اند.
فرایند نوشتن طرح توجیهی کمک میکند تا مفروضات سابقا “پنهان” پیش‌رو قرار گیرند. با نوشتن و ارزیابی این مفروضات، شما می‌توانید آنها را مورد آزمون قرار داده و اعتبارشان را تحلیل کنید.
-
ارزیابی عملی بودن فعالیت اقتصادی.
این فرصت تا چه اندازه خوب است؟ فرایند طرح توجیهی شامل تحقیق کردن در مورد بازار هدفتان و نیز چشم انداز رقابتی می‌شود و به عنوان یک مطالعه امکان سنجی برای موفقیت فعالیت اقتصادی شما عمل میکند.
-
مستند سازی مدل عایدی شما.
کسب و کار شما تا چه اندازه دقیق پول ساز خواهد بود؟ این یک سوال حیاتی است که در زمان نوشتن طرح باید به آن پاسخ داده شود، هم برای شما و هم برای سرمایه گزارانتان. مستندسازی مدل عایدی به شما کمک میکند تا به چالش‌ها و مفروضات مرتبط با این مدل بپردازید.
-
تعین کردن نیازهای مالی .
آیا کسب و کارتان به جمع کردن سرمایه نیاز دارد؟ چقدر؟ فرایند ایجاد طرح توجیهی به شما کمک می کند تا دقیقا مشخص کنید که به چه مقدار سرمایه نیاز دارید و از این سرمایه به چه منظور استفاده می کنید. این فرایند برای جمع کردن سرمایه برای کسب و کارتان و به کار گیری موثر این سرمایه ضروری است.
-
جذب کردن سرمایه گذاران.
یک طرح توجیهی رسمی مبنایی برای تامین مالی طرح پیشنهادی است. طرح توجیهی به سوالات سرمایه گذاران پاسخ میدهد، از جمله این سوالات که: آیا به این محصول/خدمت نیاز است؟ پیش بینی های مالی چه هستند؟ استراتژی خروج شرکت چیست؟
-
کاهش ریسک دنبال کردن فرصت غلط.
فرایند ایجاد طرح توجیهی کمک میکند تا هزینه های فرصت به حداقل برسند. نوشتن طرح توجیهی به شما کمک می کند تا جذابیت این فرصت خاص را در برابر دیگر فرصت ها مورد ارزیابی قرار دهید.
-
مجبور کردن شما به تحقیق و شناخت واقعی بازار.
مهمترین روندها در صنعت شما چه هستند؟ بزرگترین تهدیدهای صنعت شما کدام ها هستند؟ آیا این بازار دارد رشد می کند یا دارد کوچک می‌شود؟ اندازه بازار هدف برای محصول/خدمت شما چقدر است؟ ایجاد طرح توجیهی به شما کمک خواهد کرد تا درک گسترده تر، عمیق تر، و دقیق تری از بازارتان داشته باشید.
-
جذب کردن کارکنان و تیم مدیریت.
به منظور جذب کردن و حفظ استعدادهای خوب، یک طرح توجیهی ضروری است. طرح توجیهی به کارکنان و مدیریت این الهام را میدهد که ایده شما درست است و کسب و کار به سمت دستیابی به اهداف استراتژیک هدف‌گیری شده است.
-
مشخص کردن مسیر و تمرکز بر تلاش‌های شما.
طرح توجیهی نقشه راهی را فراهم میکند که در زمان‌های تردید می توانید برای یافتن مسیر به آن نگاه کنید. بدون داشتن یک طرح توجیهی ، ممکن است استراتژی‌های کوتاه مدت تان را مرتبا تغییر دهید بدون اینکه خط نشان های بلند مدت تان را تغییر دهید.
-
جذب کردن شریک
شرکا مایل هستند طرح توجیهی شما را ببینند تا تصمیم بگیرند آیا شراکت با شما ارزشش را دارد یا نه. تثبیت شریک معمولا نیازمند زمان و سرمایه است، و شرکت ها احتمال بیشتری دارد در یک سرمایه گزاری اقتصادی شراکت کنند اگر بتوانند توضیح مفصل و مبسوطی از شرکت شما را مطالعه کنند.
-
تثبیت موقعیت برند خود
ایجاد طرح توجیهی کمک می کند تا نقش شرکتتان در بازار را تعیین کنید. این تعریف به شما اجازه می دهد تا به طور دقیق کسب و کار و جایگاه برند برای مشتریان، سرمایه گزاران، و شرکا را توصیف کنید.
-
قضاوت کردن در مورد موفقیت کسب و کار خویش
یک طرح توجیهی رسمی به شما این امکان را می دهد تا نتایج عملیاتی واقعی را در برابر خود طرح توجیهی مقایسه کنید. بدین طریق، این امکان برای شما وجود خواهد داشت که به وضوح ببینید که آیا به اهداف استراتژیک، مالی، و عملیاتی خود دست یافته اید (و چرا).
-
تغییر موضع کسب و کارتان به منظور مقابله با شرایط در حال تغییر
به عنوان مثال، در طول شرایط اقتصادی دشوار، اگر فروش شما و مدل های عملیاتی تان جواب نمی دهند، می توانید طرح توجیهیتان را بازنویسی کنید تا ایده ها و استراتژی های جدیدی را تعریف، امتحان و تایید اعتبار کنید.
-
مستند سازی طرح بازاریابی.
چطور قصد دارید به مشتریان تان برسید؟ چطور آنها را حفظ خواهید کرد؟بودجه تبلیغاتی تان چیست؟ چه قیمتی از مشتری دریافت خواهید کرد؟ یک برنامه بازاریابی به خوبی مستندسازی شده برای رشد یک کسب و کار ضروری است.
-
درک و پیش بینی نیازهای تامین نیروی انسانی شرکت.
بعد از کامل کردن طرح توجیهی، تعجب نخواهید کرد وقتی ناگهان با کمبود نیرو مواجه می‌شوید. بلکه، طرح توجیهی شما نقشه راهی برای نیازهای تامین نیروی انسانی فراهم می کند، و از این رو کمک می کند تا توسعه هموارتری تضمین شود.
-
پرده برداشتن از فرصت‌های جدید.
از طریق فرایند تضارب افکار و ایده پردازی، آوردن ایده ها به روی وایت بورد، و مصاحبه‌های خلاقانه، شما احتمالا کسب و کارتان را از دیدگاه‌هایی جدید خواهید دید. در نتیجه، اغلب به ایده هایی جدید برای بازاریابی محصول/خدمت خود و اداره کردن کسب و کارتان دست پیدا خواهید کرد.
تیم مشاوران مدیریت ایران برای طراحی ، تهیه و تدوین یک طرح توجیهی دو ویژگی اساسی زیر را در نظر می‌گیرد :
| 1- چه کسی ” بیزینس پلن ” را مطالبه نموده ؟ | 2- هدف از ارائه این ” بیزینس پلن ” چیست ؟ |
|
|
توجه نمایید که هر کشوری بر اساس فرهنگ و انضباط اداری خویش به گونه متفاوتی به طرح کسب و کار تجاری می‌اندیشد و از بخش‌هایی از آن انتظارات متفاوتی دارد. پس مشاور طرح کسب و کار تجاری باید بر اساس تجربه و شناخت صحیح از مخاطب، در هنگام تهیه بیزینس‌پلن، روی برخی جزئیات تمرکز و دقت بیشتری مبذول نماید.
تیم مشاوران مدیریت ایران با توجه به تجربه و حضور مستمر در بازار بین‌الملل، از تفاوت بین نیاز سرمایه‌گذار چینی و یک سرمایه‌گذاری هلندی در مواجه با یک طرح توجیهی، کاملا آگاه است. این تجربه علمی و عملی سبب شده است که تاکنون هیچ‌کدام از طرح کسب و کارها تدوین‌شده توسط ما از سوی دریافت‌کننده آن رد نشود.
بوم مدل کسب و کار کانواس BMC : Business Model Canvas
مدل کسب و کار ، منطق یک شرکت در چگونگی خلق، ارائه و کسب ارزش را توصیف مینماید. امروزه تعداد بیشماری از مدل‌های کسب و کار نوآورانه در حال ظهور هستند. شناخت اینکه کدام‌یک و در چه شرایطی نیاز صنعت شما است نیاز به تأمل و بررسی دارد.
ما با بررسی مدل‌های موجود خصوصاً با به‌کارگیری و ترکیب مدل کانواس ( استروالدر-پیگنیور ) ” بوم مدل کسب و کار کانواس Business Model Canvas ” قادریم ، سند BP بومی‌سازی شده صنعت شما را به بهترین شکل ارائه نماییم. در ذیل نمونه‌ای از بوم طراحی این مدل ارائه گردیده است:
